Tolk word je na vier jaar zwoegen op de tolken­school. Wat zou het!


'Tolk word je na vier jaar zwoegen op de tolkenschool.' Wat zou het. Cornelia Van Bouwel-Penu verhuisde elf jaar geleden van Roemenië naar België. Ze sprak geen woord Nederlands. Haar studies en haar diploma werden hier niet erkend. Ze was eerst naïef. En daarna gefrustreerd. Ze had niks. En ze was niemand. 'Er is veel tolkwerk voor mensen die echt in armoede leven,' zegt ze vandaag. Vandaag tolkt Cornelia voor mensen die echt in armoede leven, voor sans-papiers, voor kinderen van nieuwkomers enz.

LM: Dat is wat we sociaal tolken noemen. Waar hebt u dat geleerd?

Cornelia Van Bouwel-Penu: Eerst heb ik natuurlijk Nederlands geleerd.

LM: Elf jaar geleden waren er nog geen verplichte inburgeringscursussen Nederlands. Hoe hebt u uw Nederlands geleerd?

Cornelia Van Bouwel-Penu: Ik heb grotendeels op eigen houtje Nederlands geleerd. Op de Roemeense schoolbanken betekende vreemdetaalverwerving vooral Russische grammatica oefenen. Ik paste de beproefde Roemeense methode toe op het Nederlands en legde de lat gewoon zeer hoog. Ik voel maar voldoening als ik kan zeggen "Ik kan het even goed als jullie".

LM: Maar niet iedere Roemeense die Nederlands leert, kan tolken.

Cornelia Van Bouwel-Penu: Ik heb vorig jaar, van september 2004 tot januari van dit jaar, de opleiding sociaal tolken gevolgd aan de Lessius Hogeschool. Ik moet zeggen dat ik zeer enthousiast ben over die opleiding. We konden er heel veel zelf oefenen. Iedere les was er wel een rollenspel. Ik heb daar enorm veel geleerd. Ik heb daar leren tolken voor een zeer diverse doelgroep, voor kinderen, voor volwassenen, voor vluchtelingen enzovoort en in zeer verschillende situaties: op school, bij de dokter, bij de advocaat. Zo was het bijvoorbeeld heel interessant om respectvol te leren omgaan met de stilte. Het is belangrijk dat je ook als tolk een vluchteling die zijn verhaal wil vertellen niet opjaagt, dat je de mensen de tijd laat die ze nodig hebben om na te denken vooraleer ze een vraag beantwoorden.

LM: U tolkt ondertussen ook voor de rechtbank?

Cornelia Van Bouwel-Penu: Ja, toen ik in 2002 bij de Stad Antwerpen aan de slag kon bij de Cel Asielzoekers, heb ik bij de Rechtbank van Eerste Aanleg te Antwerpen mijn kandidatuur ingediend om deel te nemen aan de opleiding "beëdigd vertaler en/of tolk", die ook aan de Lessius Hogeschool wordt georganiseerd.

LM: En?

Cornelia Van Bouwel-Penu: Dat was in 2002. Blijkbaar waren er veel kandidaten voor die opleiding, want het parket had tot oktober vorig jaar tijd nodig voor het moraliteitsonderzoek.

LM: U kon ondertussen nog een beetje aan uw Nederlands werken …

Cornelia Van Bouwel-Penu: Ja, want in oktober 2004 werd ik dan getest op mijn kennis van het Nederlands, en van het Roemeens. En het was goed. Mijn kandidatuur werd aanvaard en in februari 2005 ging dan eindelijk de opleiding* van start.

LM: Hoe is de opleiding tot beëdigd vertaler en beëdigd tolk bevallen?

Cornelia Van Bouwel-Penu: Ik ben nog steeds zeer enthousiast over die opleiding. De hele opleiding was in alle opzichten zeer professioneel, zeer ernstig en vooral zeer nuttig. Ik had immers geen juridische achtergrond en ik heb dus zeer veel Roemeense en Nederlandse juridische terminologie gestudeerd. Jammer genoeg was er tijdens deze opleiding wat minder tijd om zelf te oefenen.

LM: Veel mensen kennen de tolk alleen als de conferentietolk, of als de fluistertolk in de schaduw van de president.

Cornelia Van Bouwel-Penu: Ja, maar tolkwerk kan ongelooflijk verscheiden zijn.  Ik hou van de diversiteit die het tolken te bieden heeft, en dan vooral het sociaal tolken. Ik tolk nu sedert het begin van het jaar bijna wekelijks een keer voor de Dienst Integratie van de Stad Antwerpen en het werk is echt zeer divers. Er is veel tolkwerk voor mensen die echt in armoede leven, voor sans-papiers, voor kinderen van nieuwkomers enzovoort.

LM: Het hele jaar door?

Cornelia Van Bouwel-Penu: Ja, er is zelfs ook werk dat seizoengebonden is. Op het einde van het schooljaar bijvoorbeeld is er veel tolkwerk wanneer de scholen hun ouderavond organiseren. De ouders willen dan geïnformeerd worden over het rapport van hun kind, of ze willen verstaan waarom hun kind naar een andere school of bijvoorbeeld naar het bijzonder onderwijs wordt verwezen enzovoort.

LM: Zijn er nog andere vormen van tolken die u leuk vindt?

Cornelia Van Bouwel-Penu: Een zeer goed initiatief vind ik de tolkentelefoon van Ba-bel, de Vlaamse tolkentelefoon. Ze bellen je op en je kan meteen beginnen tolken aan de telefoon. Je hoeft je niet te verplaatsen en je hoeft je zelfs niet vrij te maken. Je kan het gewoon tussendoor op het werk doen. Echt goed gevonden en voor veel situaties de meest efficiënte oplossing.

LM: Hoe houdt u uw kennis en vaardigheid up-to-date?

Cornelia Van Bouwel-Penu: Leren uit ervaring is de beste school. Maar vanaf februari volgend jaar ga ik nog een cursus fluistertolken volgen aan de Lessius Hogeschool. Ook een initiatief van Ba-bel.

LM: Ik hoor het, u zou het liefste fulltime sociaal tolken?

Cornelia Van Bouwel-Penu: Ja, maar dat is niet realistisch. Ik ben behalve tolk ook beëdigd vertaler bij de Rechtbank van Eerste Aanleg van Antwerpen en Turnhout. Dat helpt me aan extra vertaalwerk in het Roemeens. En het is goed dat ik ook vertaal.

LM: Maar dat kan nog niet genoeg zijn.

Cornelia Van Bouwel-Penu: Nee. Aangezien ik zelfstandig ben - dat was trouwens ook noodzakelijk om freelance als sociaal tolk te kunnen werken, vertaal ik ook 'gewone' Nederlandse teksten in het Roemeens. Voor rechtstreekse klanten en voor vertaalbureaus.

LM: Een persoonlijke vraag om af te sluiten: verlangt u vaak terug naar Roemenië?

Cornelia Van Bouwel-Penu: Eigenlijk niet. Ik ben getrouwd met een Belg, ik heb twee kinderen die ik in het Nederlands opvoed, ik heb hier mijn werk …

LM: U bent voorwaar goed geïntegreerd ;-)

Cornelia Van Bouwel-Penu: Nee, toch niet.

LM: Huh?

Cornelia Van Bouwel-Penu: Ik ben niet geïntegreerd. Ik ben geassimileerd.


Meer info via corneliavanbouwel_penu@skynet.be of tel. 0484 975 833


* De opleiding "beëdigd vertaler en/of tolk" die aan de Lessius Hogeschool wordt georganiseerd, bestaat uit acht modules: (1) inleiding tot het recht (6u), (2) strafrecht en strafvordering (10u), (3) burgerlijk recht (4u), (4) sociaal recht en jeugdrecht (6u), (5) deontologie (2u), (6) observatiestages (10u), (7) politiemodule (10u), (8) juridisch Nederlands (8u) en (9) gerechtstolken en gerechtsvertalen.

Meer info: http://www.lessius-ho.be/


(dd - 7/12/2005)

Aanvullende gegevens